woensdag 28 september 2016 / Vrij Nederland / Foto: Johan Wieland via Flickr (cc)

Allemaal lekker bijen redden, terwijl de mensheid met uitsterven wordt bedreigd

Al dat onvermoeibare duurzame optimisme, soms krijgt Evert Nieuwenhuis er een aanval van allesverzengend cynisme van.

‘Ik ga de bijen in de stad helpen.’ Ze zegt het met een stralende glimlach. We spreken elkaar op de feestelijke prijsuitreiking van een wedstrijd voor groene en goede ideeën. Hoe oud zal ze zijn, eind twintig? ‘Ik wil een ngo oprichten. Voor een paar euro per maand sponsor je stadsimkers en kopen we zaden om op braakliggende terreinen bijvriendelijke bloemen te laten groeien. Geweldig, toch?’

Ik kijk in haar van enthousiasme glinsterende ogen en voel een allesverzengend cynisme opkomen. Tuurlijk, ga jij lekker fris en vrolijk de bijen in de stad redden. Bijen en andere insecten die cruciaal zijn voor het bevruchten van driekwart van ’s werelds voedselgewassen dreigen kopje onder te gaan door verlies aan habitat, ziekten en het gebruik van pesticiden. Vorige week werd bekend dat de fabrikanten Syngenta en Bayer dankzij eigen wetenschappelijk onderzoek wisten dat bijenkolonies sterven door gebruik van hun landbouwgif in hoge doses, maar deze uitkomsten geheimhielden. Ondertussen trokken ze publiekelijk in twijfel dat hun gif schadelijk was. Help jij lekker wat bijen in de stad, terwijl op ’s werelds landbouwarealen het gif rijkelijk stroomt en machtige bedrijven daar glashard over liegen.

En weet je zeker dat je alleen de bijen wilt redden? Deze zomer concludeerden onderzoekers in Science dat door menselijk toedoen de biodiversiteit op meer dan de helft van het aardoppervlak zoveel was afgenomen dat essentiële, natuurlijke functies – zoals het zuiveren van water of het bestuiven van gewassen – in gevaar zijn. We leven van de natuur, maar vernietigen haar achteloos. ‘Ecologische roulette,’ schreven de onderzoekers.

Klimaatverandering en de uitputting van de aarde vormen een niet te bevatten bedreiging. Onlangs schetste Ed Croonenberg in Vrij Nederland dat de opwarming van de aarde nu al niet meer te controleren is, laat staan terug te draaien. En dan moet de ‘methaanbom’, verborgen in ontdooiend permafrost en opwarmende oceanen, nog afgaan. ‘Dan kijken we tegen een temperatuurstijging aan van 10 graden of meer. Catastrofaal, als je bedenkt dat al bij 3 graden het Amazonegebied gedoemd is te verdwijnen vanwege verstoring van de regenval.’ Kop boven het stuk: ‘Zie het onder ogen: de mensheid wordt met uitsterven bedreigd.’

Alsof je voor een met gewonden en lijken bezaaid slagveld staat, ergens aan de Somme in 1916, met weinig meer dan een verbandtrommel en wat water in een heupfles. Je kunt weglopen, jezelf doodschieten of kijken of je ergens een gewonde kunt helpen.

Het meisje met de stralende glimlach herhaalt haar vraag. ‘Geweldig, toch?’ ‘Wat een goed idee,’ stamel ik. ‘Zoiets zouden meer mensen moeten doen.’