We mogen niet meer zelf bepalen welke waterkoker we aanschaffen, en dat is goed
Soms is een beetje betutteling goed voor ons, ook als het de waterkoker betreft. We kiezen telkens voor energieslurpende apparaten en goedkoop-is-duurkoop.
We staan in de rij bij de kassa van de supermarkt en ze kijkt me met vuurspuwende ogen aan: ‘Maar papa, dit is gewoon stom!’ Mijn negenjarige dochter krijgt zakgeld, maar mag daarvan geen snoep kopen. ‘Alsof ik thuis nooit snoep eet. En bij Sint-Maarten en Sinterklaas mag ik heel veel snoepen, maar nu mag ik niet die ene, kleine Chupa Chups-lolly kopen. Dit slaat gewoon nergens op!’
Ze kijkt de andere kant op en weigert de boodschappen op de lopende band te leggen. En dan komt het: ‘Denk je dat ik een klein kind ben of zo? Denk je dat ik zelf niet kan kiezen wat goed of slecht voor me is?’
Dat denk ik inderdaad. En ik wil haar leren dat je sommige dingen gewoon niet moet kopen omdat ze slecht voor je zijn.
Vorige week maakte Europees commissaris Frans Timmermans bekend dat Europa meer huishoudelijke apparaten gaat verbieden omdat ze te veel energie verbruiken. Naast bijvoorbeeld tv’s, wasmachines en lampen moeten nu ook waterkokers, handdrogers, liften en andere apparaten voldoen aan eisen voor energieverbruik.
Critici schreeuwden moord en brand. ‘Betutteling! Alsof consumenten niet in staat zijn om zelf een goede keuze te maken!’
Inderdaad, dat zijn ze vaak niet. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat consumenten steevast voor een goedkoper maar energieslurpend apparaat kiezen – ook als je ze op een energielabel voorrekent dat ze op termijn juist duurder uit zijn dankzij een hogere energierekening. Meestal onwetend – maar dus ook willens en wetens – kiezen mensen ervoor om nu lekker weinig uit te geven, uiteindelijk meer te betalen en ondertussen substantieel meer te vervuilen.
Het zogeheten Ecodesign-beleid gaat niet om klein bier. Volgens consumentenorganisatie BEUC bespaart een huishouden dankzij Ecodesign jaarlijks 330 euro. Het is een van de meest succesvolle klimaat-maatregelen van Europa. De besparing staat nu al gelijk aan het energieverbruik van Italië en het nieuwe beleid is goed voor een kwart van de Europese doelstellingen voor emissiereductie. Ook Nederland ontkomt niet aan strengere eisen voor apparaten: onlangs werd bekendgemaakt dat onze voornemens voor energiebesparing, vastgelegd in het Energieakkoord, weer niet gehaald worden.
Energiebesparing is de makkelijkste van alle noodzakelijke maatregelen om klimaatverandering te beperken. Iedereen die moeite heeft met windmolens op land of zee, moet voor zijn: hoe meer energie je bespaart, hoe minder windmolens er nodig zijn.
Maar het lukt de meeste mensen niet om in de winkel de juiste keuze te maken. Deze waterkoker is gewoon goedkoper dan die andere – ik ben toch niet gek? Toch wel. En daarom moet je soms gewoon iets verbieden. Betuttelend, maar noodzakelijk.