Onder een groen dak is het veel koeler
Niet te harden, zo heet wordt de slaapkamer van mijn dochter op zomerse dagen. Ze slaapt onder het platte dak van onze dakkapel, pal op het zuiden. Als het kwik overdag 30 graden bereikt, wordt het 's nachts in haar kamer niet veel koeler. Elke avond is het weer raak: 'Pap, mam, ik kan niet slapen het is zo heet!'
Tijd om het dak te isoleren. Glaswol zit er al, dus misschien moet er iets aan de andere kant van het dak buiten dus gebeuren. Waarom geen groen dak? De met vetplantjes begroeide daken ogen niet alleen mooi, maar worden ook nog bijna utopische eigenschappen toegedicht door verkopers en fabrikanten.
Sedum
Groene daken (ook wel sedumdaken; sedum betekent vetplant) zouden biodiversiteit bevorderen door een voedingsbodem te bieden aan bijen, kevers en andere dieren. Ze zuiveren de lucht van fijnstof en houden water vast, waarmee ze voorkomen dat riolen overbelast raken tijdens zware buien. Steden koelen af wat tot minder gebruik van airconditioners leidt en nabij geplaatste zonnepanelen zouden efficiënter worden omdat zij door de groene daken afkoelen, wat tot een hogere productie leidt. En, niet onbelangrijk, zouden zo ook nog eens het huis in de winter warm en in de zomer koel houden. We zijn verkocht, tijd voor een groen dak op onze dakkapel.
Duur is het wel. Een bedrijf als De Dakdokters tovert vanaf 80 euro per vierkante meter een zwart dak om in een weelderig groene miniheide en concurrenten blijken niet veel goedkoper. Doe-het-zelvers wel. Groenedaken.net biedt diverse pakketten vanaf 37,50 euro per vierkante meter. Allereerst moet een speciaal doek de bestaande dakbedekking beschermen. Daarop komt een drainage- en waterbufferlaag, gevolgd door een paar centimeter substraat en vervolgens een mat bestaande uit de sedumvegetatie die je als een soort zoden uitrolt. Een goedkoper alternatief (27,50 euro per vierkante meter) is om zelf de plantjes te zaaien, maar dan moet je wel een tot anderhalf jaar wachten tot ze volgroeid zijn en hun werk optimaal doen.
Casettes
Nog makkelijker is om kant en klare cassettes met vetplantjes te kopen, bijvoorbeeld die van Mobilane. Deze klik je aan elkaar, je strooit grind aan de dakranden en klaar is Kees. Cassettes zijn duurder (variërend van circa 40 euro bij Groenedaken.net tot 80 euro per vierkante meter van Mobilane) maar veruit het snelst en makkelijkst gelegd.
Overigens moet je controleren of je dak sterk genoeg is, wat bij een normaal, goed onderhouden dak bijna altijd het geval is. Voor sommige systemen is het nodig met een worteldoek je dakbedekking te beschermen. Zorg ook voor afwatering, bijvoorbeeld met een laagje grind langs de dakranden. Onderhoud verschilt per systeem; naar sommige hoef je niet om te kijken, andere hebben een keer per jaar wat mest en een knipbeurt nodig.
En, werkt het?
Grote vraag is natuurlijk of een groen dak doet wat fabrikanten beloven. Jos Brouwers, hoogleraar Bouwmaterialen aan de Technische Universiteit Eindhoven, deed literatuuronderzoek naar de merites van dak-sedum. 'Ja, uit diverse onderzoeken blijkt dat groene daken grote voordelen bieden. Ze zijn met name geschikt om water vast te houden. Als het een keer flink plenst, en het KNMI verwacht dat dit door klimaatverandering steeds vaker voor zal komen, houden ze water vast dat verdampt of vertraagd wordt afgegeven. Riolen kunnen door een groen dak 50 tot 75procent minder belast worden.' Voor diverse gemeenten is dit een belangrijke reden om subsidie voor groene daken te verstrekken.
Groene daken zorgen ook voor een prettiger klimaat binnenshuis, zegt Brouwers: 'Ze koelen doordat ze het zwarte dak uit de zon houden, maar vooral omdat ze langzaam water laten verdampen. In de winter houden ze warmte vast omdat ze als extra isolatielaag fungeren.'
Uit het onderzoeksrapport van Brouwers blijkt dat een groen dak warmteafgifte naar binnen met circa 90 procent kan reduceren en warmteverliezen naar buiten met circa 20 procent. Het substraat moet dan wel 7,5 tot 10 centimeter zijn. Lang niet alle groene daken zijn zo dik; de totale dikte van een met sedumzoden bedekt dak van Groenedaken.net is bijvoorbeeld 5 centimeter. De cassettes van Mobilane zijn 9 centimeter dik.
Aanwinst
In totaal kostte het isoleren van onze dakkapel 300 euro. Ik vermoed niet dat ik dit ooit terugverdien met gereduceerde stookkosten. Brouwers: 'Dat denk ik ook niet. Maar vergeet niet dat je dak veel minder slijt omdat het niet wordt blootgesteld aan de elementen. Een Brits warenhuis liet in 1938 zijn dak groen bedekken en vijftig jaar later bleek het in uitstekende staat te verkeren. Ik denk dat de levensduur van je dakbedekking substantieel wordt verlengd, wat ook veel geld scheelt.'
Andere gunstige effecten meer biodiversiteit, schonere lucht, koelere stedelijke omgeving, efficiëntere werking van op een groen dak geplaatste zonnepanelen zijn volgens Brouwers bevestigd door internationaal onderzoek, waarbij hij opmerkt dat veel afhangt van specifieke eigenschappen. 'Maar al met al zijn groene daken met name voor steden een aanwinst.'
Mijn dochter kan het beamen: ze heeft een veel koelere kamer.